خبرگزاري فارس: مهدويت از جمله اصول مسلم مذهب شيعه است.مهدويت يعني اعتقاد به تولد، غيبت، و ظهور دوازدهمين امام معصوم، از سلاله پاك پيامبر(ص)، و اولاد علي(ع) و فاطمه(س) كه پس از شهادت امام حسن عسگري(ع) در سن پنج سالگي، امامت اختصاص به وي مي‌يابد و چون نام مباركش مهدي است، لذا آئين معتقدات به غيبت و ظهورش همانا مهدويت است.
مهدويت از جمله اصول مسلم مذهب شيعه است.مهدويت يعني اعتقاد به تولد، غيبت، و ظهور دوازدهمين امام معصوم، از سلاله پاك پيامبر(ص)، و اولاد علي(ع) و فاطمه(س) كه پس از شهادت امام حسن عسگري(ع) در سن پنج سالگي، امامت اختصاص به وي مي‌يابد و چون نام مباركش مهدي است، لذا آئين معتقدات به غيبت و ظهورش همانا مهدويت است.
سنت پنهان زيستي كه از زمان ائمه سامرا شروع شده بود، در قالب غيبت صغري به سال 260هجري قمري براي حضرتش آغاز شده و تا سال 329هجري قمري كه آغاز غيبت كبري است ادامه مي‌يابد. در غيبت صغري امام مهدي عليه‌السلام، توسط نواب اربعه با مردم در ارتباط بودند و به مسائل ايشان پاسخ گفتند.مطلب حاضر به بررسي ريشه هاي قرآني مهدويت مي پردازد.
قرآن كتاب پرشكوه خداوند است كه خداوند در آن از بيان هيچ چيز فروگذاري نكرده است حتي ظهور اصلاح‌گر بزرگ تاريخ انسانيت و بنيان كننده حكومت جهان‌گستر و عادلانه او.
قرآن از امام مهدي(عج) و برپايي حكومت مهر و عدل او، در موارد متعدد و آيات بسياري سخن گفته است و از اين حقيقت بزرگ خبر داده است. اين آيات بر شخصيت گرانمايه آن حضرت و ظهور او تاويل گرديده است. همان گونه كه امامان نور- عليه‌السلام- كه قرآن در خانه آنان فرود آمده است، بدين واقعيت تصريح كرده‌اند.
پيروان اديان الهي و مذاهب آسماني در هر دوره و زماني با تكيه بر مژده كتب مقدس و اخبار پيشوايان دين خود، منتظر طليعه اين افق نوراني و بامداد روحاني بوده‌اند. در اين ميان اعتقاد مسلمانان به مسئله غيبت و ظهور موعود بنابر اصل استوار بيان معصومين اين مذهب، كه مطابق آن شكل جزئيات مسئله موعود نيز روشن مي‌شود درخشش و وضوحي ديگر دارد حتي به وقايع هنگام ظهور، بعد از ظهور و مشخصات ياران و اصحابي كه موعود را در اين امر الهي ياري مي‌دهند اشارات آشكار و بي‌شمار شده است، آن گونه كه با تكيه بر اين راستا مي‌توان به سهولت گفت مسئله مهدويت از بدو تاريخ اسلام، حضورش، حضوري سيال و قدرتمند در ذهن و قلب مسلمين بوده و اين موضوع را بي هيچ ابهام، عنصري محوري و امري جوهري، در اعتقادات مسلمانان از ابتدا تا اينك بايد دانست.
اكنون به چند نمونه از نويدها و بشارتهاي كتاب خداوند درباره منجي عالم بشريت اشاره مي‌شود.
قرآن در نويدي مي‌فرمايد: «و نريد ان نمن علي‌الذين استضعفوا في الارض و نجعلهم ائمه و نجعلهم الوارثين». يعني: و ما اراده كرديم به كساني كه در روي زمين تضعيف شده‌اند نعمتي گران ارزاني داريم و آنان را پيشوايان (راستين) و وارثان گردانيم.
اميرمؤمنان عليه‌السلام در تاويل اين آيه شريفه مي‌فرمايد: «دنيا پس از چموشي و سركشي، بسان شتري كه از دادن شير به دوشنده‌اش خودداري مي‌كند و آن را براي بچه‌اش نگه‌داري مي‌كند، به ما روي خواهد آورد.»
«ابن ابي الحديد» در اين مورد مي‌نويسد: بزرگان ديني و همفكران ما بر اين واقعيت تصريح مي‌كنند كه اين بيان اميرمؤمنان(ع)، نويد از آمدن امام و پيشواي بزرگي است كه فرمانرواي زمين و زمان مي‌گردد و همه كشورها در قلمرو قدرت او قرار مي‌گيرند... .
سخن اميرمؤمنان عليه‌السلام بيانگر آن است كه دنيا، پس از سختي و بيداد بسيار نسبت به خاندان پيامبر(ص)، سرانجام به سوي آنان روي خواهد آورد. آنان بر كران تا كران گيتي حاكم و بر دشمنان كينه‌توز خويش پيروز مي‌گردند.
انبوه مشكلاتي كه بسان سنگ‌ها و صخره‌ها سر راه نهضت آسماني عدالت خواهانه و مقدس آنان قرار دارد همگي رام مي‌شوند و يكايك كنار مي‌روند و دنيا پس از سختي و بدرفتاري با آنان، برايشان آسان و پس از تلخي و مرارتش شيرين و پس از سركشي‌اش خاضع و پس از گردن فرازيش مطيع آنان مي‌گردد، و نيز از اميرمؤمنان عليه‌السلام آورده‌اند كه فرمود:«مستضعفان ياد شده در قرآن كريم كه خداوند اراده فرموده است آنان را پيشواي مردم روي زمين قرار دهد، ما خاندان پيامبريم.
خداوند سرانجام «مهدي»‌اين خانواده را برمي‌انگيزد و به وسيله او، آنان را به اوج شكوه و عزت و اقتدار مي‌رساند و دشمنانشان را به سختي به ذلت مي‌كشد.»
معناي نهان اين آيه شريفه غير از معناي ظاهري و روشن آن است. آن معنا اين است: مقصود از تضعيف شدگان در آيه شريفه، خاندان پيامبرند. مردم آنان را تضعيف كرده و بر آنان ستم روا داشته‌اند.
در جاي ديگر خداوند در قرآن كريم اين گونه از آن حضرت نويد مي‌دهد:
«وعدالله الذين آمنوا منكم و عملوا الصالحات ليستخلفنهم في‌الارض كما استخلف الذين من قبلهم و ليمكنن لهم دينهم‌الذي ارتضي لهم و ليبدلنهم من بعد خوفهم امناً يعبدونني لايشركون بي شيئاً و من كفر بعد ذلك فاولئك هم الفاسقون». (سوره نور- آيه55)يعني: خداوند به كساني از شما كه ايمان آورده و كارهاي شايسته انجام داده‌اند وعده داده است كه آنان را در روي زمين جانشين ديگران سازد، همان گونه كه مردمي را كه پيش از آنان بودند جانشين ديگران كرد و دينشان را- كه خود برايشان پسنديده است- استوار سازد و وحشتشان را به امنيت تبديل كند، تا تنها مرا بپرستند و چيزي را با من شريك نگيرند و آنان كه از آن پس، راه كفر و ناسپاسي در پيش گيرند، نافرمانند.
اين آيه شريفه نيز از جمله آياتي است كه بر حضرت مهدي (عج) اشاره دارد. معناي آشكار و ظاهر آيه اين است كه: خداوند و آفريدگار تواناي هستي به مؤمنان و شايسته كرداران اين امت وعده داده است كه آنان را جانشين ديگران سازد.
نيز به آنان وعده داده است كه قدرت و نيرو و امكاناتي به آنان ارزاني دارد كه دين مورد پسند او را در همه عرصه‌هاي زندگي پياده كنند و شرايط وحشت‌بار و هراس‌انگيز اجتماعي و رواني خويش را به امنيت و آرامش تبديل سازند و خداوند را بدون ترس و هراس و به صورت آشكار بپرستند و نداي حق و عدالت را به روشني و با صداي رسا طنين افكن سازند. اين وعده شكوهمند خدا سه‌بار با لام قسم و سه‌بار با نون تاكيد مورد تاكيد قرار گرفته است.
امامان معصوم و آموزگاران راستين قرآن نيز در تاويل اين آيه معتقدند كه وعده پرشكوه خدا تاكنون تحقق نيافته و هنگامه ظهور حضرت مهدي تحقق خواهد يافت.امام سجاد(ع) در اين باره فرمود: «به‌خدا سوگند كه اين مؤمنان شايسته كردار شيعيان ما اهل بيت هستند و خداوند اين نويد و وعده شكوه‌بار را بدست بزرگ‌مردي از ما تحقق خواهد بخشيد.
او مهدي اين امت است و كسي است كه پيامبر در مورد او فرموده است: اگر از عمر دنيا تنها يك روز باقي مانده باشد، خداوند آن روز را آنقدر طولاني خواهد ساخت تا مردي از عترت من كه نامش، نام من است بر جهان حكومت كند و زمين را همان گونه كه به هنگامه ظهور او لبريز از ظلم و جور است مالامال از عدل و داد سازد. »
نيز قرآن در آيه ديگري مي‌فرمايد:«ولقد كتبنا في‌الزبور من بعد الذكر ان الارض يرثها عبادي الصالحون» (انبياء/ آيه 105)يعني: ما در زبور و كتاب‌هاي آسماني پيشين پس از نوشتن در لوح محفوظ، نوشتيم كه زمين را بندگان شايسته ما به ارث مي‌برند.
طبرسي در تفسير آيه از امام باقر(ع) آورده است: «هم اصحاب‌المهدي في آخر الزمان»: اينان ياران حضرت مهدي در آخرالزمان هستند.
مرحوم شيخ طوسي نيز در تفسير اين آيه شريفه از امام باقر(ع) روايت كرده است:«ان ذلك وعد الله للمؤمنين بانهم يرثون جميع الارض»: اين وعده قطعي خدا بر مؤمنان است كه آنان تمامي زمين و زمان را به ارث خواهند برد.
اين آيه مباركه از نظر معنا به آيه پيش شباهت دارد مي‌فرمايد: ليستخلفنهم في الارض.در اين دو آيه چند تعبير زيبايي به كار رفته است: ارث و استخلاف. ارث انتقال ثروت از مرده به زنده و استخلاف نيز قرار دادن يكي به‌جاي ديگري را گويند.
تا همين حد به آياتي كه پيرامون وجود گرانمايه حضرت مهدي(عج) تاويل شده است بسنده مي‌شود، اما يادآوري مي‌گردد كه در اينجا تنها شمار اندكي از آيات را ترسيم كرديم و آيات شريفه قرآن در اين مورد به‌گونه‌اي كه در روايات آمده بسيار است و دانشمند معاصر سيد صادق شيرازي در كتاب «المهدي في القرآن» حدود 106 آيه فقط از مصادر و منابع اهل سنت در مورد امام زمان (عج) گردآوري كرده است.